Elkarrizketa Karrie Shogreni<\/strong><\/span><\/p>\nHezkuntza bereziaren eta adimen- eta garapen- desgaitasunaren arloan nazioartean aintzatetsitako ikertzaile eta irakasle estatubatuarra. Kansaseko Unibertsitatean egiten du lan, eta Hezkuntza Bereziko Departamentuko irakaslea eta Kansas University Center on Developmental Disabilities zentroko (Desgaitasunei buruzko Kansasko Unibertsitateko Zentroa) zuzendaria da.<\/strong><\/p>\nKarrie Shogrenek azpimarratu du oso garrantzitsua dela adimen- edo garapen-desgaitasuna duten ikasleen artean autodeterminazioa sustatzea, bigarren hezkuntzan batez ere. Adierazi du erabakitzea, jardutea eta sinestea direla eremu horretan sustatu beharreko funtsezko eskumenak. Gainera, eskolaren, familiaren eta komunitatearen arteko lankidetza indartzeko eta laguntza eskaintzeko beharra nabarmendu du, ikasle bakoitzaren benetako parte hartze esanguratsua bermatzeko.<\/span><\/p>\nZergatik uste duzu dela garrantzitsua autodeterminazioa sustatzea bigarren hezkuntzan adimen- edo garapen-desgaitasuna duten ikasleen artean?<\/strong><\/span><\/p>\nAutodeterminazioa funtsezkoa da pertsona guztientzat bizitza osoan zehar. Zure bizitzan gertatzen den horretan eragin ahal izatea, zure helburuetarantz aurrera egitea eta zuretzat esanguratsuak diren pertsonengan eta baliabideetan oinarritzea esan nahi du. Bigarren hezkuntzan garrantzi berezia hartzen du horrek: etorkizuna planifikatzeko, eskolaren ondoren zer egin nahi dugun erabakitzeko eta helburu pertsonalak ezartzeko unea da. Etapa kritikoa da, eta horregatik da funtsezkoa ikasteko eta autodeterminazioa praktikatzeko benetako aukerak eskaintzea.<\/p>\n
Adimen- edo garapen-desgaitasuna duten ikasleen kasuan, aukera horiek ez dira beti egon. Horregatik, funtsezkoa da autodeterminazioa hezkuntza inklusiboaren esparruan lantzea, ikasle guztiei, baita adimen- eta garapen-desgaitasuna dutenei ere, erabakiak hartzen ikasteko, haien eskubideak ulertzeko eta trebetasun horiek eguneroko bizitzan, familietan eta komunitateetan aplikatzeko aukera emango dieten laguntzak bermatuz.<\/p>\n
Zein dira desgaitasuna duten ikasleek autodeterminazioa garatzeko aurkitzen dituzten erronka nagusiak?<\/strong><\/span><\/p>\nEgin ditugun ikerketa eta lan guztian, askotan autodeterminazio gaitasunak nola irakatsi pentsatzen dugu: norberaren indarguneez jabetzea, erabakiak hartzea, arazoak konpontzea eta etorkizuneko helburuak identifikatzea.<\/p>\n
Kasu askotan, beste pertsona batzuek hartzen dituzte erabakiak desgaitasuna duten pertsonen ordez \u2014familiek edo irakasleek\u2014, asmorik onenarekin, baina parte hartze aktiborako tarterik utzi barik. Beharrezkoa da ikasleek gaitasun horiek benetako inguruneetan praktikatzeko eta euren autodeterminazioa garatzeko aukerak sortzea.<\/p>\n
Babesak pertsonalizatzea ere beharrezkoa da. Pertsona bakoitzak modu desberdinean ikasten du, eta, horregatik, funtsezkoa da metodoak, formatuak eta laguntzak bere beharretara egokitzea. Oztopo gehienak, hain zuzen, laguntza hori pertsonalizatzen ez denean eta pertsona bakoitzaren beharrekin eta balioekin bat datorren autodeterminazioa gauzatzeko benetako aukerarik sortzen ez denean sortzen dira.<\/p>\n
Sarritan, irakasleei ez diegu laguntzen autodeterminazioa nola babestu jakin dezaten. Irakasleek ez dute beti tresna edo estrategiarik ikuspegi hori euren hezkuntza-jardunbidean txertatzeko. Egoera hori gainditzeko, ebidentzian oinarritutako jardunbidearen alde egin behar da, bai eta irakasleei, familiei eta ikasleei zuzendutako prestakuntza-programen alde ere, autodeterminazioa sustatzeko beharrezkoak diren gaitasunak indartzeko.<\/p>\n
Zer trebetasun dira funtsezkoak autodeterminazioa sustatzeko?<\/strong><\/span><\/p>\nHiru arlo nagusiri buruz ari gara: erabakitzea, jardutea eta sinestea. Erabakitzeak berekin dakar helburuak aukeratzen ikastea eta pertsona bakoitzarentzat, bere familiarentzat eta komunitatearentzat garrantzitsua denari buruz erabakiak hartzea; jardutea erabaki horiek indarrean jartzeari, urratsak planifikatzeari eta sor daitezkeen oztopoak gainditzeari dagokio; eta norberaren autokonfiantzarekin eta ezagutzarekin zerikusia duela sinestea, hau da, nor zaren jakitea eta zure bizitzan aldaketak eragin ditzakezula sentitzea. Oro har, hiru dimentsio horiek osatzen dute ekintzaren muina autodeterminazioan, eta pertsona guztiak gure helburuetara bultza gaitzakete.<\/p>\n
Zer eginkizun dute familiek, irakasleek eta ikaskideek prozesu horretan?<\/strong><\/span><\/p>\nFamilien, irakasleen eta ikaskideen funtsezko zenbait rol aipatu badira ere \u2013hala nola irakastea, aukerak sortzea edo banakako laguntzak eskaintzea\u2013, funtsezkoa da, halaber, gaitasun horiek etengabe praktikatzea eta saiatzea. Prozesu horretan, inplikatutako pertsona guztiek zeregin garrantzitsua dute.<\/p>\n
Ikaskideak laguntza handia izan daitezke: desgaitasunen bat duten eta ez duten ikasleek helburu bateratuak defini ditzakete eta helburu horiek lortzeko elkarlanean aritu, elkarrengandik ikasiz.<\/p>\n
Irakasleek, bestalde, euren adibidearekin erakuts dezakete erabakiak nola hartzen dituzten edo planifikazioa nola egiten duten, eta familiek etxean parteka dezakete eguneroko egoera horiek nola kudeatzen dituzten.<\/p>\n
Gainera, funtsezkoa da ikasleen gaitasunekiko itxaropen handiei eustea. Autodeterminazioak ez du erabateko independentzia esan nahi, interdependentzia baizik: elkarlanean aritzea, elkarri laguntzea eta pertsona bakoitzari benetan axola zaiona defendatzea.<\/p>\n
Zer eginkizun du testuinguruak \u2013eskolak, komunitateak, familiak\u2013 prozesu honetan?<\/strong><\/span><\/p>\nTestuingurua dena da: eskola, komunitatea eta familia. Gainera, denborarekin eboluzionatzen duen elementu dinamikoa da. Horregatik, autodeterminazioari buruz hausnartzea bereziki garrantzitsua da bigarren hezkuntzan eta trantsizio-uneetan.<\/p>\n
Gure lanean nabarmentzen dugu autodeterminazioarekin erlazionatutako gaitasunak zeharkakoak izan behar direla eta ingurune guztietan garatu behar direla. Horren adibide da ikasleei helburuak ezartzen, ekintzak planifikatzen eta arazoak konpontzen irakasten dien Autodeterminazioaren Ikaskuntza\/Irakaskuntza Eredua<\/em>. Ikuspegi horren bidez, irakasleek, ikasleek eta familiek helburu esanguratsuak identifikatzen, ekintza plan bat egiten eta eskuratutako ikasketei buruz hausnartzen ikas dezakete. Eredu hori arrakastaz aplikatu da ikastetxeetan, berdinen arteko laguntza-talde komunitarioetan eta laneko testuinguruetan.<\/p>\nFuntsezkoa da inplikatutako pertsona guztiek \u2013irakasleek, familiek, komunitateak eta ikasleek\u2013 autodeterminazioak eta interdependentziak zer esan nahi duten elkarrekin ulertzea. Pertsona autodeterminatuak gara inguratzen gaituztenek gure helburuak babesten dituztenean eta horiek posible egiten laguntzen dutenean.<\/p>\n
Ba al dago eskoletan autodeterminazioa lantzeko tresnarik edo baliabiderik?<\/strong><\/span><\/p>\nBai. Adibidez, Autodeterminazioaren Inbentarioa<\/em> ikasleen indarguneak eta beharrak ezagutzeko aukera ematen duen ebaluazio-tresna bat da. Gaztelaniaz dago eskuragarri. Autodeterminazioaren Ikaskuntza\/Irakaskuntza Eredua<\/em> ere espainierara itzuli da, eta Espainian dagoeneko egin dira desgaitasunen bat duten pertsonen laneko emaitzak hobetzeko orduan aplikatzeari buruzko ikerketak.<\/p>\nGainera, funtsezkoa da irakasleak eta hezitzaileak prestatzea, uler dezaten zer den autodeterminazioa, zergatik den garrantzitsua eta nola sustatu ikasle bakoitzarengan. Sustatzeak nabarmen hobetzen ditu emaitza akademikoak eta bizitzakoak.<\/p>\n
Eta, batez ere, gogora ekarri behar dugu autodeterminazioak ez duela esan nahi dena bakarrik egin behar denik. Zure helburu pertsonaletara iristeko zer laguntza behar dituzun jakitea, horiek eskatzea eta erabiltzea esan nahi du.<\/p>\n
Nola erlazionatzen dira autoezagutza, autoonarpena eta autodeterminazioa? Zer alderdi dira garrantzitsuak haurtzarotik? Nola orekatu babesa eta autonomia?<\/strong><\/span><\/p>\nAutodeterminazioak norbere burua ezagutzea, onartzea eta norberaren indarguneak eta gaitasunak ulertzea esan nahi du. Autoezagutza, autoonarpena edo identitate pertsonala ezin dira autodeterminazioaren garapenetik bereizi.<\/p>\n
Horregatik, garrantzitsua da alderdi horiek haurtzarotik lantzea. Haurrek txikitatik ikas dezakete aukeratzen, euren lehentasunak adierazten eta erabaki txikiak hartzen. Lehen esperientzia horiek autodeterminazioa garatzeko oinarriak ezartzen dituzte. Autodeterminazioa nerabezaroan indartzen da, eta helduaro osoan zehar jarraitzen du, familien eta komunitateen laguntzarekin.<\/p>\n
Babesaren eta autonomiaren arteko orekari dagokionez, pertsona guztiek dute arriskuaren duintasuna<\/em> izateko eskubidea: erabakiak hartzeko, huts egiteko eta hortik ikasteko eskubidea. Arriskuak esploratzeko eta onartzeko espazio seguruak sortzea da helburua, huts egitea ikaskuntzaren parte dela ulertuta; denok hazten jarraitzen dugu!<\/p>\nPertsona guztiok ditugu laguntza-sareak, baina, azken batean, pertsona bakoitzak bere bizitzari buruz erabakitzen du. Desgaitasuna duten pertsonen kasuan, oreka hori bera bermatu behar dugu: erabakiak eta arriskuak hartzeko aukera errealak eskaini behar ditugu, beharrezkoak diren laguntzekin esperientzia horiek emaitza positiboak izan ditzaten.<\/p>\n
<\/p>\n
<\/p>\n<\/div>","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
<\/p>\n