Duela bi hilabete, COVID-19ak pentsaezina zen agertokiaren aurrean jarri zituen erakundeak. Harrezkero, eta erronka horri aurre egiteko, FEVASeko kide diren erakundeek erlojuaren kontra egin dute lan krisi honen eragina arintzeko. Horixe da Donostiako Goyeneche Fundazioaren kasua. Gipuzkoako Foru Aldundiak Garaguneen itxiera iragarri zuenetik, gizartearentzat nola izan baliagarri pentsatzen hasi ziren, adimen urritasun bat duten pertsonei eta haien familiei laguntza emateko helburuari eutsiz. Lehen erabakietako bat giza baliabide guztiak egoitza-zerbitzuak dituzten Gipuzkoako erakundeen esku jartzea izan zen.
“Gure lankidetza eskaini genien beste erakunde batzuei, eta, aldi berean, Garaguneetan eta Pausoak zentro okupazionalean laguntzen ditugun 260 pertsonekin harremanetan jarri ginen, telefonoz gutxienez, laguntzeko eta haien egoeraren jarraipena, batez ere premia handienak dituzten pertsonena, egiteko. Pertsona bakoitzak urte hasieran erabakitzen du zein profesionalek egingo duen bere banakako plana, eta erreferentziazko profesional hori arduratzen da lehen komunikazio hori ezartzeaz”, adierazi du María Muñoz Fundazioko zuzendari teknikoak.
Lehen eskuko informazio horrekin, banakako deien, interesen, baliabideen eta beharren maiztasun egokia duen eskema zirriborratu zuten. “Gure asmoa pertsonek Garaguneetan egiten zituzten jarduera batzuei eustea izan da, adibidez, irakurketa errazeko klub batean parte hartzen bazuten edo online jarraitu zezaketen yoga praktikatzen bazuten”. Halaber, eskatzen zizkieten materialak eta baliabideak bidali zizkieten familiei, jokabide-laguntzari buruzko dokumentazioa eta konfinamendua jasateko jarraibide psikologikoak, besteak beste. Etxetik lanean ari diren langileak, baliabideak eta komunikaziorako gaitasunak dituzten pertsonen banakako planak eguneratzen ari dira.
Beste lan-ildo bat prestakuntza izan da. Horretarako, Plena inclusiónen online eskaintzara jo dute. “Profesional batzuek irisgarritasun kognitiboari buruzko ikastaroak egin dituzte, beste batzuek parte-hartzeari, etikari edo jokabide-laguntza positiboari buruzkoak”, zehaztu du Muñozek. Gaineratu duenez, prestakuntza hori modulu propioekin osatu dute, eta horietan adimen urritasunean edo hainbat gaitan sakondu dute, Gipuzkoako Gizarte Zerbitzuen antolamenduan, adibidez. Langileek beraien lanbide-profila egiteko ere erabili dute denbora.
“Hasieratik, Atzegiko etxebizitza-zerbitzuekin, Tutelar Fundazioarekin eta beste erakunde batzuekin lankidetzan aritzeko aukera izan dugu, laguntza profesionalak indartuz, hainbat egoeratan eta ordutegitan eta hainbat etxebizitzatan eta zerbitzutan. Une honetan gero eta garrantzi handiagoa hartzen ari da adimen urritasunen bat duten pertsonei beren etxean, in situ, laguntzea, erakunde gisa dugun xedearekin koherenteak diren ekimenak baitira”, azaldu du. Deietan beharrak antzeman dira eta bakoitzak behar duen laguntza ematen ari da, denborei eta laguntza motari dagokienez. Kasu batzuetan, errutina osasungarriagoak ezartzen laguntzen diete, beste batzuetan, berriz, pasioetan laguntzen diete eta kutsatzea saihesteko babes-neurriei buruzko prestakuntza ere eskaini dute. “Gero eta langile gehiago ari dira etxe partikularretan edo Atzegiko etxebizitza batzuetan laguntzen”. Horietan guztietan, gainera, Gipuzkoako Foru Aldundiaren koordinazioa eta babesa izan dute.
Arreta pertsonalizatu horrekin batera, Goyenechek barne-prozesua ireki du bere izateko arrazoian eta gizarte-zerbitzuen funtsean sakontzeko, eta hausnarketa horrek berriro lotu ditu jatorrian zuten laguntza-bokazioarekin. “Marije Goikoetxea etikan adituarekin aztertu dugu zergatik diren funtsezkoak Gizarte Zerbitzuak, gure zeregin profesionala, egoera horiek sor ditzaketen eztabaida-motak edo eskubide batzuk urratzeko arriskua”.
Muñozen esanetan, krisi honek erakundeek gizartean betetzen duten lekua indartzeko eta senideekin lankidetza estuagoa bultzatzeko balio izan du. “Familiekin izan beharreko hurbiltasuna etengabeko ikaskuntza izaten ari da; batzuetan, eguneroko lanean, errealitate horretatik urruntzen gara, eta egoera honek gehiago ulertzen eta adimen urritasunen bat duten pertsonei laguntzeko eginkizuna baloratzen laguntzen digu”. Bere ustez, etorkizunean zerbitzuak berriz pentsatu beharko dira, desinstituzionalizazioan oinarrituta, eta laguntza pertsonalizatuagoak sortu beharko dira. “Oso zorrotza da, baina oso pozgarria, pertsona bakoitzak behar duena daukala ikusten dugulako. Hau dena amaitzen denean, zaila izango da betikora itzultzea, eta dena zenbat eta pertsonalizatuagoa izan, orduan eta hobeto funtzionatzen duela ahaztea”.
Goyenechek lagatako argazkia
